تکنیکی که در این مقاله در مورد آن صحبت می شود به نام six thinking hats معروف است. در این تکنیک به یک مسئله مثلاً یک کسب و کار یا یک ایده بازاریابی و یا هر ایده دیگری از منظرهای متفاوتی نگاه می شود و نتایج جالبی بدست می آید.
در حقیقت در تکنیک شش کلاه تفکر، طرز تفکر و نگرش های مختلف در مورد یک مسئله بازگو می شود. از این رو می توان یک مسئله را از ابعاد مختلف بررسی کرد تا احتمال بروز خطا و ریسک در آن مسئله به حداقل برسد و از دستاوردهای خروجی این نوع تفکر، حداکثر بهره برداری را داشت.
تکنیک شش کلاه، شما را مجبور می کند تا از سبک عادی و کلاسیک تفکرتان خارج شوید و به شما کمک می کند تا دیدگاه پیشرفته تری از یک موقعیت بدست آورید.
این ابزار برای اولین بار توسط ادوارد دوبونو در کتابش به نام شش کلاه تفکر مطرح شد.
خیلی از افراد، همیشه از یک دیدگاه خیلی منطقی و مثبت فکر می کنند. این بخشی از دلیلی است که آنها موفق نیستند. اغلب، ممکن است در نگاه به یک مشکل از دیدگاه احساسی، درونی، خلاق یا منفی شکست بخورند. به این معنی که آنها مقاومت های خارجی در برابر برنامه های پیش بینی شده اشان را دست کم می گیرند و در نتیجه در ایجاد حرکت های خلاق شکست می خورند و برنامه های اساسی طرح ریزی نمی کنند.
به طور مشابه هم ممکن است و پیش می آید که افراد بدبین بیش از اندازه دفاعی برخورد کنند، و افراد احساسی در نگاه به تصمیمات، به طور منطقی و خونسرد هستند و در نتیجه آنها نیز ممکن است شکست بخورند.
تفکر شش کلاه این مشکلات را حل می کند. اگر به مسئله ای با تکنیک شش کلاه تفکر، نگاه کنید، می توانید آن را از زوایای مختلف بررسی نمایید و مشکلات احتمالی در آن مسئله را حل کنید. با استفاده از این نوع تفکر، تصمیمات و برنامه هایتان، سخت کوشی، مهارتتان در اجرا، حساسیت، خلاقیت و برنامه ریزی خوب را با هم ترکیب می کند.
اکنون ببینیم که چگونه از شش کلاه تفکر می توان در نگاه به مسائل استفاده کرد:
می توانید از شش کلاه تفکر در جلسات یا برای خودتان استفاده کنید. در جلسات، این مزیت را دارد که وقتی افراد با سبک های مختلف تفکر درباره یک مسئله مشابه بحث می کنند، زوایای بیشتری از آن مسئله روشن می شود.
هر کلاه تفکر، یک سبک متفاوتی از تفکر است که در زیر توضیح داده شده است:
1- کلاه سفید:
شخصی که در جلسه این کلاه را به سر دارد بر داده های موجود تمرکز می کند. به اطلاعاتی که دارید نگاه می کند و می بیند که از آن چه چیزی بدست می آید. کلاه سفید کمک می کند به دنبال شکاف ها در اطلاعاتتان در مرد آن مسئله باشید، و یا سعی کنید این شکاف ها و کمبودها را بپوشانید و یا به آنها توجه بیشتر کنید.
این جایی است که شما رویه های پیشین مسئله را دوباره تجزیه و تحلیل کنید و سعی کنید از داده های پیشین نتیجه گیری کنید.
2- کلاه قرمز:
با پوشیدن کلاه قرمز، به مشکلات با استفاده از شم و یا نیمه راست مغز (قسمت خلاق و هنری مغز) و احساسات نگاه می کنند. همچنین سعی کنید تا فکر کنید که دیگر افراد چگونه به طور احساسی به این مسئله واکنش نشان خواهند داد. سعی کنید واکنش ها افرادی که کاملا استدلال شما را نمی دانند، درک کنید.
3- کلاه سیاه:
با استفاده از کلاه سیاه، به نقاط بد مسئله نگاه کنید. کلاه سیاه هوشیارانه و تدافعی نگاه به مسئله نگاه می کند و سعی می کند ببیند که چرا ممکن است مسئله موفقیت آمیز نباشد. این نگاه بسیار مهم است چون نقاط ضعف را در یک برنامه برجسته می کند. به شما این امکان را می دهد تا آنها را حذف کنید، تغییرشان دهید، یا برنامه هایی را برای رودررو شدن با مشکلات احتمالی آماده کنید.
تفکر کلاه سیاه به به برنامه ریزی جدی تر و منعطف تر کمک می کند. همچنین به شما کمک می کند تا قبل از اینکه دست به اقدام بزنید، کاستی ها و ریسک ها را شناسایی کنید. تفکر کلاه سیاه، یکی از مزایای این تکنیک است چون، خیلی از افراد موفق عادت دارند به طور مثبت فکر کنند به طوری که اغلب نمی توانند مشکلات را از قبل ببینند. که موجب می شود آنها در مقابل مشکلات آماده نباشند.
4- کلاه زرد:
کلاه زرد به شما کمک می کند تا به طور مثبت فکر کنید. یک دیدگاه خوش بین دارد که به شما کمک می کند تا تمام مزایای تصمیم را ببینید و ارزیابی کنید. همچنین تفکر کلاه زرد به شما کمک می کند تا وقتی که همه چیز سخت و درهم به نظر می رسد، کم نیاورده و به کار ادامه دهید.
5- کلاه سبز:
کلاه سبز نشانه خلاقیت است. با این تکنیک می توانید راه حل های خلاق را برای یک مشکل توسعه دهید. این یک راه آزاد تفکر است که در آن انتقاد کمی از ایده ها می شود. در اینجا طیف کاملی از ابزارهای خلاق می توانند به شما کمک کنند.
6- کلاه آبی:
کلاه آبی نشانه ی کنترل فرآیند است. این کلاهی است که توسط افرادی که رئیس جلسه هستند، پوشیده می شود. وقتی ایده ها بی نتیجه می شوند و موجب بروز مشکلات می شوند، آنها فعالیت را به سمت کلاه تفکر سبز سوق می دهند. وقتی به برنامه های احتمالی نیاز است، آنها نیاز به کلاه تفکر سیاه و غیره دارند.
تنوع در این تکنیک، نگاه به مشکلات از دیدگاه های متخصصین مختلف (مثل پزشکان، معماران، مدیران فروش و غیره) یا مشتریان مختلف است.
شش کلاه تفکر، تکنیک خوبی برای درنظر گرفتن اثرات تصمیم گیری در مورد یک مسئله خاص از دیدگاه های مختلف است. فرصتی را برای خلاقیت در تصمیم گیری فراهم می سازد. همچنین این تکنیک به افراد بد بین کمک می کند تا مثبت و خلاق باشند. برنامه هایی که از تکنیک شش کلاه تفکر استفاده می کنند بسیار واقع بینانه تر پیش می روند.
